Nowa wysokość stawek FTR oraz MTR – aspekty praktyczne

Co za tym idzie podobnie jest również w umowach i decyzjach o połączeniu sieci, niezbędne będzie odpowiednie dostosowanie umów i decyzji. Oznacza to, że w okresie pomiędzy wejściem w życie Rozporządzenia delegowanego (co nastąpiło 23 kwietnia br.), a okresem od kiedy obowiązują nowe stawki, czyli 1 lipca br., operatorzy zasadniczo powinni dostosować treść umów i decyzji o dostępie telekomunikacyjnym do wymogów wynikających z Rozporządzenia delegowanego. W przypadku decyzji o dostępie telekomunikacyjnym należy pamiętać, że zawarcie umowy w zakresie uregulowanym w decyzji skutkuje – zgodnie z art. 28 ust. 5 Pt – wygaśnięciem decyzji z mocy prawa w zakresie uregulowanym w umowie. Jest to istotne odstępstwo od zasady trwałości decyzji administracyjnych.

Jak już była o tym mowa, można zakładać, że proces dostosowania umów i decyzji nie ograniczy się wyłącznie do wdrożenia samych stawek FTR i MTR, ale może wiązać się z koniecznością zmiany definicji usług zakończenia połączenia, czy wprowadzeniem różnicowania samych stawek w zależności od źródła pochodzenia połączenia. Tego rodzaju postanowienia są często powiązane z postanowieniami dotyczącymi nadużyć, które w przypadku zróżnicowania stawek niewątpliwie będą miały miejsce. Tym samym należy uznać, że dwumiesięczny okres na dostosowanie obowiązujących stosunków cywilnoprawnych do Rozporządzenia delegowanego nie jest okresem długim. Chociaż nie chciałbym być złym prorokiem, to – jak się wydaje – nie w każdym wypadku okaże się on wystarczający. Warto przy tym pamiętać, że samo Pt wskazuje, że dostępność drogi administracyjnej w sprawie (poza przypadkiem braku podjęcia negocjacji, odmowy dostępu, czy postanowienia o skróceniu negocjacji) wynosi 90 dni od dnia zainicjowania negocjacji.

Należy więc rozważyć co się stanie jeżeli w wyżej określonym terminie, operatorzy nie zaimplementują postanowień Rozporządzenia delegowanego. Skutki braku implementacji należy analizować odrębnie dla tych stosunków cywilnoprawnych, których źródłem jest umowa i odrębnie dla stosunków, których źródłem jest decyzja administracyjna.

W przypadku umów o połączeniu sieci powstaje przede wszystkim pytanie, czy skutkiem braku ich dostosowania do przepisów Rozporządzenia delegowanego będzie nieważność umowy, i czy można uznać, że w miejsce nieważnych postanowień znajdą zastosowanie postanowienia Rozporządzenia delegowanego?

Nie ma przy tym wątpliwości, że przepisy Rozporządzenia delegowanego, określające maksymalną wysokość stawek, mają charakter przepisów semiimperatywnych, a tym samym określenie stawek na poziomie wyższym niż wynikający z Rozporządzenia delegowanego jest sprzeczne z tymi przepisami.

Zgodnie z art. 58 § 1 ustawy z dn. Kodeks cywilny[30]czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.[31] Wydaje się, że taki skutek nie zaistnieje z co najmniej kilku powodów, które pokrótce omówię poniżej.

Po pierwsze, w doktrynie trafnie wskazuje się, że ocena, czy treść czynności prawnej jest sprzeczna z prawem, dokonywana być powinna na chwilę dokonania czynności, a ewentualne późniejsze zmiany prawa nie mają wpływu na ważność czynności prawnej[32]. Tym samym dla umów o połączeniu sieci zawartych przed wejściem w życie Rozporządzenia delegowanego a priori należałoby wykluczyć możliwość zastosowania sankcji nieważności.

---------------------------------------

PRZYPISY

[30] J.t. Dz. U. z 2020, poz. 1740 ze zm.

[31] Przy czym celowo odwołuje się tu tylko do art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego, a nie art. 58 § 3 Kodeksu cywilnego dotyczącego częściowej nieważności czynności prawnej. Jak bowiem trafnie wskazuje M. Safjan: „pojęcie nieważności części czynności prawnej może odnosić się jedynie do elementów, które mają charakter accidentalia negotii (np. dotyczących reguły odpowiedzialności czy dodatkowych zastrzeżeń umownych, takich m.in. jak prawo odstąpienia od umowy czy zadatek). W przypadku bowiem gdy nieważność dotyczy jednego z elementów należących do kategorii postanowień przedmiotowo istotnych, czynność zawsze będzie uznana w całości za nieważną, chyba że nastąpi inny skutek określony w art. 58 § 1 in fine” Tak M. Safjan [w:] K. Pietrzykowski [red.], Kodeks cywilny t. 1. Komentarz. Warszawa 2020, wyd. elektr.Ponieważ zgodnie z art. 31 ust. 2 pkt 3 Pt rozliczenia z tytułu dostępu telekomunikacyjnego w zakresie połączenia sieci stanowią element przedmiotowo istotny umowy o dostępie telekomunikacyjnym w zakresie połączenia sieci, sprzeczność tych postanowień z przepisami prawa skutkuje nieważnością całej czynności prawnej. Takie stanowisko prezentowane jest również w orzecznictwie np. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 5 lutego 2002 r. (sygn. II CKN 726/00, źródło: Legalis nr 53780).

[32] Tak P. Sobolewski [w:] K. Osajda [red.], Kodeks cywilny. Komentarz. Warszawa 2020, wyd. elekt.