Instytucja decyzji generalnych w projekcie PKE

Kwestia ta może być jednak przedmiotem sporów. Podobnie w sposób indywidualny należałoby oceniać kwestię wykonalności decyzji oraz jej egzekucji.

Po ogólnym przedstawieniu projektowanej nowej instytucji decyzji generalnych warto rozważyć jej wady i zalety przede wszystkim z perspektywy organu regulacyjnego, jako podmiotu, któremu zostanie przyznane nowe uprawnienie, nieznane dotychczas w przepisach z zakresu telekomunikacji.

Wady

Analizując propozycję wprowadzenia decyzji generalnych, trzeba mieć na względzie, że instytucja ta nie ma umocowania w przepisach Kpa. Jak wskazano powyżej, pomimo planów jej wprowadzenia, finalnie ustawodawca zrezygnował z tej instytucji. Brak ogólnych regulacji niewątpliwie nie będzie czynnikiem ułatwiającym Prezesowi UKE stosowanie decyzji generalnych w praktyce. Doświadczenie pokazuje, że błędy proceduralne stanowiły dość częsty powód uchylenia decyzji regulacyjnych, zwłaszcza w początkowym okresie wprowadzenia nowych, nieznanych polskiemu systemowi prawnemu procedur, jak chociażby procedury konsultacji i konsolidacji decyzji. Truizmem jest przy tym twierdzenie, że ugruntowane i jednolite orzecznictwo sądowe w istotny sposób zwiększa pewność stosowania prawa przez organy administracji.

Dlatego też wobec braku ogólnego umocowania decyzji generalnych w systemie prawa Prezes UKE musi liczyć się z ryzykiem, że (zwłaszcza w początkowym okresie) decyzje generalne mogą być kwestionowane i uchylane w oparciu o zarzuty procesowe.

Dobrym przykładem jest w tym zakresie praktycznie zapomniana instytucja samokontroli decyzji Prezesa UKE w rozpatrywanych przez sąd powszechnych sprawach z zakresu telekomunikacji i poczty. Zgodnie z art. 479⁵⁹ ustawy Kodeks postępowania cywilnego, jeżeli Prezes UKE uzna odwołanie za słuszne, może – nie przekazując akt sądowi – uchylić albo zmienić swoją decyzję w całości lub w części, o czym bezzwłocznie powiadamia stronę, przesyłając jej nową decyzję, od której stronie służy odwołanie. Pomimo stosunkowo szerokiego wykorzystania tej instytucji po jej wprowadzeniu do procedury cywilnej^[1], niekorzystna linia orzecznicza kwestionująca sposób stosowania samokontroli przez Prezesa UKE doprowadziła praktycznie do wyeliminowania tej formy weryfikacji, czy poprawy wadliwych decyzji regulacyjnych.

Dlatego, chociaż trudno uznać próbę wprowadzenia nowego narzędzia regulacyjnego za wadę samą w sobie, trzeba liczyć się z ryzykiem, że przez jakiś czas efektywność tego środka regulacyjnego może być niska.

Drugi istotny aspekt wiąże się już z samym sposobem uregulowania decyzji generalnych w PKE.

Niewątpliwie przepisy PKE wymagają dopracowania i przemyślenia, tak aby powyższe luki usunąć, czy chociażby zminimalizować.

Zalety

W uzasadnieniu PKE wskazano na potrzebę wprowadzenia narzędzi umożliwiających Prezesowi UKE prowadzenie postępowań według swojego wyboru, czy to w drodze decyzji indywidualnych, czy generalnych, ale z zachowaniem realnej możliwości objęcia danym działaniem jak najszerszego zakresu rynku. Trudno nie zgodzić się z powyższym postulatem.

Doświadczenia z działań regulacyjnych pokazują, że jednym z negatywnych zjawisk, wielokrotnie obserwowanych także na polskim rynku, jest zjawisko, które można określić jako „regulacyjna przewaga konkurencyjna”.

W dużym uproszczeniu beneficjentem takiej przewagi może być:

1) podmiot, który nie został objęty daną regulacją lub został nią objęty z opóźnieniem w stosunku do innych uczestników rynku;

2) podmiot, który jako pierwszy skorzystał z nowej, korzystnej, regulacji, czy usługi regulowanej (np. związanej z otwarciem określonego rynku, czy wprowadzeniem korzystnej formy rozliczeń);

3) podmiot, który dłużej niż konkurenci utrzymał korzystniejszą regulację po jej zmianie lub uchyleniu (np. po podwyżce cen usługi regulowanej).