Regulacje podsłuchu w projekcie PKE

(źr. autor)

1. Projekt dyrektywy – Europejski Kodeks Łączności Elektronicznej (ang. European Electronic Communication Code) został przedstawiony przez Komisję Europejską w dniu 14 września 2016 r. Był on efektem kompleksowej reformy regulacji telekomunikacyjnych w Unii Europejskiej. Ostatecznie Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1972 z dnia 11 grudnia 2018 r. ustanawiająca Europejski Kodeks Łączności Elektronicznej^[1] (dalej „EKŁE”), weszła w życie 20 grudnia 2018 r. Dyrektywa ta przekształciła i zastąpiła część dotychczasowych dyrektyw – takich jak np.: 2002/19/WE, 2002/20/WE, 2002/21/WE – i stanowi część szerszego pakietu przepisów telekomunikacyjnych^[2]. EKŁE jest kompleksowym zbiorem nowych lub zmodyfikowanych przepisów odnoszących się do szeroko pojętego sektora telekomunikacyjnego. Celem dyrektywy jest m.in.: promowanie łączności, wspieranie interesów obywateli UE (np. poprzez zwiększenie bezpieczeństwa sieci i usług oraz ochronę konsumentów), promowanie konkurencji i wsparcie rozwoju rynku wewnętrznego oraz innowacji (w tym rozwoju technologii 5G).

Dyrektywa EKŁE miała być zaimplementowana do porządku prawnego i stosowana w państwach UE do dnia 21 grudnia 2020 r. W Polsce transpozycja EKŁE dokonana zostanie przez stworzenie nowego aktu prawnego, którym będzie ustawa Prawo Komunikacji Elektronicznej. Akt ten ma docelowo zastąpić obowiązującą ustawę z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne^[3] (dalej „PT”). W rzeczywistości czas implementacji dyrektywy do polskiego porządku prawnego nie został dotrzymany i nadal toczą się (szeroko pojęte) prace legislacyjne.

W kontekście zmian, jakie niesie ze sobą ustawa Prawo Komunikacji Elektronicznej, zasadne jest dokonanie analizy i porównanie regulacji odnoszących się do podsłuchu telekomunikacyjnego w projekcie tej ustawy, w jego brzmieniu na dzień 13 maja 2021 r.^[4] (dalej „PKE”).

Na wstępie należy zaakcentować, że – co do zasady – zapoznawanie się z treścią komunikatu telekomunikacyjnego jest niedopuszczalne, gdyż narusza prawa jednostki. Podlega ona ochronie i objęta jest tajemnicą telekomunikacyjną określoną w art. 159 i nast. PT. Źródła tajemnicy telekomunikacyjnej leżą w prawach i wolnościach usankcjonowanych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.^[5] (dalej „Konstytucja”) a także art. 8 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności^[6], czy art. 7 i 8 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej^[7].

Odnośnie do norm konstytucyjnych, zawarte są one w Rozdziale II „Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela” i są nimi: ogólne prawo do ochrony prywatności (art. 47 Konstytucji); tajemnica komunikowania się (art. 49 Konstytucji)^[8] oraz prawo do autonomii informacyjnej (art. 51 Konstytucji). Istotne jest, że przedmiot tajemnicy telekomunikacyjnej stanowią nie tylko treści komunikatów, lecz również sam fakt komunikowania się i okoliczności mu towarzyszące^[9]. Wszelkie ograniczenia tajemnicy komunikowania się muszą spełniać wymogi demokratycznego państwa prawnego. W szczególności spełniona musi być zasada proporcjonalności w stosowaniu niejawnych metod inwigilacji, do czego odnosi się art. 31 ust. 3 Konstytucji^[10].