W samym środku wakacji Ministerstwo Cyfryzacji opublikowało projekt ustawy Prawo Komunikacji Elektronicznej (PKE) i przepisów (pwPKE). Regulacje te mają na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej Europejski Kodeks Łączności Elektronicznej (EKŁE). Chwilę wcześniej Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji rozpoczęła konsultacje uruchomienia i sposobu wykorzystania ogólnopolskiego multipleksu radia cyfrowego.
Jest to doskonała okazja, aby przypomnieć sobie krajowe regulacje dotyczące wykorzystania częstotliwości na cele radiodyfuzji (czyli służby radiokomunikacyjnej, dzięki której oglądamy naziemną telewizję cyfrową i słuchamy radia). W odróżnieniu od popularnej (dzięki sieciom komórkowym) służby ruchomej, radiodyfuzja sama w sobie jest dość specyficznym, innym od pozostałych służb komunikacji wykorzystujących częstotliwości radiowe, przedmiotem regulacji prawnych.
W niniejszym artykule postaram się przybliżyć wspomnianą specyfikę i sprawdzić, jakie nowości przewiduje w tym zakresie projekt PKE.
Zgodnie z art. 1.38 Regulaminu Radiokomunikacyjnego stanowiącego załącznik do Konstytucji i Konwencji Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego (ITU) – światowej „biblii” łączności radiowej – służba radiodyfuzyjna, to służba radiokomunikacyjna, której transmisje są przeznaczone do bezpośredniego odbioru przez szeroki ogół społeczeństwa. Służba ta może obejmować transmisje dźwięków, telewizji lub inne rodzaje transmisji. Czyli, określając systemy telekomunikacyjne od strony usługowej, mówimy tu o radiofonii i telewizji oraz emisjach transmitowanych w sposób rozsiewczy naziemny.
Jednym z kluczowych pojęć w dziedzinie częstotliwości, zawartych w EKŁE oraz PKE, jest instytucja „zharmonizowanego widma radiowego”. Harmonizacja widma radiowego, inaczej mówiąc, to wprowadzenie pewnego poziomu spójności w zarządzaniu widmem radiowym na poziomie międzynarodowym. Jest procesem, który dzieje się od wielu lat – zarówno na poziomie światowym w postaci prac ITU, jak i europejskim, w postaci dorobku Europejskiej Konferencji Administracji Poczty i Telekomunikacji (CEPT). Prace tych organizacji uwzględniane są także na poziomie Unii Europejskiej, która również podejmuje środki służące ustalenia zharmonizowanych warunków wykorzystania danych częstotliwości.
EKŁE wprowadza do słownika dyrektywy definicję „zharmonizowanego widma radiowego”, a PKE przejmuje ją w całości. Dla potrzeb stosowania obu tych aktów prawnych, jest to widmo radiowe, którego dostępność i efektywne wykorzystanie uregulowano za pomocą zharmonizowanych warunków ustanowionych w drodze technicznego środka wykonawczego zgodnie z art. 4 decyzji 676/2002/WE (decyzja o spektrum radiowym). Takie decyzje wykonawcze Komisji odnoszą się m.in. do wykorzystania pasma 800 MHz (decyzja Komisji z 6 maja 2010 r. w sprawie zharmonizowanych warunków technicznych dotyczących wykorzystywania zakresu częstotliwości 790-862 MHz na potrzeby ziemskich systemów zapewniających usługi łączności elektronicznej w Unii Europejskiej), która ustalała m.in. warunki techniczne użytkowania tego pasma. Wskazywała podział pasma na bloki będące wielokrotnością 5 MHz, dupleksowy tryb pracy TDD z odstępem dupleksowym 41 MHz oraz inne założenia. Na tej podstawie, kraje UE przeznaczyły pasmo 800 MHz, wykorzystywane wcześniej m.in. dla celów rozpowszechniania programów telewizyjnych, dla potrzeb ruchomych szerokopasmowych systemów dostępowych (ang. mobile broadband).
Czy częstotliwości, które użytkowane są Polsce i innych krajach europejskich na potrzeby radiofonii i telewizji (a zatem są zharmonizowane sensu largo) spełniają kryterium zharmonizowanego widma radiowego w rozumieniu EKŁE oraz PKE?
Na pierwszy rzut oka wydawałoby się, że tak skoro wszystkie kraje EU używają tych samych pasm częstotliwości dla potrzeb radiofonii i telewizji (a przynajmniej prawie dokładnie takich samych), używając tych samych kanałów częstotliwościowych – na przykład przeznaczając na emisję rozsiewczą naziemnej telewizji cyfrową częstotliwości z zakresu 470-694 MHz.
