Zdaniem TSUE, podmioty będące stronami postępowania wynikłego z odwołania nie mogą oczekiwać, że uchylenie decyzji krajowego organu regulacyjnego nie będzie miało skutku wstecznego.
W ocenie autorów niniejszego artykułu kluczowe aspekty wynikające z omawianego wyroku są następujące:
- skutek wsteczny uchylenia decyzji nie jest regułą, lecz wyjątkiem, przewidzianym w sytuacji, gdy skutek taki jest niezbędny do udzielenia skutecznej ochrony podmiotowi wnoszącemu odwołanie;
- to sąd, rozpatrujący odwołanie, jest władny orzec co do skutku wstecznego uchylenia.
Powyższe kwestie, na gruncie przepisów krajowych, budzą jednak wątpliwości odnośnie stosowania wykładni dokonanej przez TSUE. Niniejszy artykuł będzie się odnosić jednocześnie do konsekwencji tych decyzji, które podlegają zaskarżeniu poprzez wniesienie odwołania do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, bez uwzględniania tych środków, które podlegają zaskarżeniu do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Tekst ten nie stanowi jednocześnie oceny poszczególnych interpretacji i podejść, a raczej próbę usystematyzowania zagadnienia przez przedstawienie wątpliwości.
Inną rzeczą jest (jeszcze bardziej problematyczną) zagadnienie zmiany decyzji regulacyjnej przez sąd. Można jedynie zasygnalizować:
- Czy taka zmiana może być dokonana ze skutkiem wstecznym?
- Czy zmiana powinna być notyfikowana w Komisji Europejskiej?
Po pierwsze, powstaje pytanie, w jakim przypadku uchylenie ze skutkiem wstecznym powinno być uznane za niezbędne (konieczne) dla udzielenia skutecznej ochrony przedsiębiorcy, który wniósł odwołanie?
Nie można tu pominąć faktu, że najczęściej występującą przesłanką uchylenia decyzji rozstrzygającej spór między przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi jest brak notyfikacji projektu decyzji Komisji Europejskiej. Ewentualnie, choć rzadziej, nieprzeprowadzenie krajowego postępowania konsultacyjnego. Obydwa przypadki stanowią naruszenia proceduralne, niezależne co do zasady od stron postępowania. Obydwa te przypadki, zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, nie mogą być „naprawione” w toku postępowania sądowego i z tego względu mogą stanowić podstawę uchylenia decyzji.
W tym miejscu należy zauważyć, że kodeks cywilny przewiduje możliwość dochodzenia odszkodowania w sytuacji, gdy „szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji”. Dochodzenie odszkodowania uzależnione jest od stwierdzenia „we właściwym postępowaniu” niezgodności decyzji z prawem. Nie przesądzając o prawidłowości takiego stanowiska, można argumentować, że uchylenie decyzji – nawet ze skutkiem ex nunc [bez mocy wstecznej – red.] – nie będzie wyłączać skutecznej ochrony praw przedsiębiorcy wnoszącego odwołanie, gdyż możliwe będzie dochodzenie odszkodowania od Skarbu Państwa (co wydaje się naturalnym kierunkiem, zwłaszcza w kontekście uchylenia decyzji ze względów proceduralnych).
