Kary rzutującej na życie zawodowe może spodziewać się projektant, który dopuszcza się występków lub wykroczeń przeciw przepisom prawa bądź też został już ukarany w związku ze sprawowaniem swojej funkcji, w wyniku czego doszło do zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, bezpieczeństwa mienia lub środowiska albo znacznych szkód materialnych. Karalne jest też unikanie powinności, ogólnie pojęta niedbałości w pełnienia obowiązków, w tym również unikanie i zaniedbania w pełnieniu nadzoru autorskiego.
W zależności od wagi czynu oraz ewentualnej uporczywości, projektantowi grozi m.in. upomnienie lub upomnienia z obowiązkiem ponownego zdania egzaminu. W najsurowszym wymiarze, za czyny o szczególnej szkodliwości społecznej grozić może zakaz wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie na okres od roku do pięciu lat wraz z obowiązkiem ponownego zdania egzaminu.
Utrata uprawnień grozi również w przypadku recydywy. Zamiast trzeciego upomnienia za wykroczenia mniejszej wagi, organ może wydać decyzję o zakazie wykonywania zawodu.
Odpowiedzialność zawodowa jest ograniczona czasowo – do sześciu miesięcy od zgłoszenia lub trzech lat od zakończenia budowy. I nie należy jej wiązać z okresami rękojmi, gwarancji czy obowiązywania ustaleń zawartych umów.
O ile ukarany wykaże poprawę, tj. nie popełni innych czynów karalnych i dopełni warunków związanych z ponownym zdaniem egzaminu, może liczyć, że w okresie od dwóch do pięciu lat jego niechlubna historia ulegnie zatarciu i nie będzie już widoczna w rejestrze e-CRUB.
Niezależnie od odpowiedzialności związanej z przestrzeganiem prawa budowlanego (chociaż z podobnym ryzykiem) wiąże się odpowiedzialność dyscyplinarna z tytuły bycia członkiem izby zawodowej.
Członkowie izby maja bowiem pracować tak, by nie naruszać fundamentów zaufania społecznego do inżynierów budownictwa. Ocenie podlega więc nie tylko stosowanie przepisów prawa, ale również sposób budowania relacji biznesowych, solidność, terminowość, czy wpływ na otoczenie.
W tym przypadku można się spodziewać kar:
- upomnienia,
- nagany,
- zawieszenia na okres dwóch lat w prawach członka,
- (ostatecznie) skreślenia z listy członków izby.
Dwie ostatnie kary oznaczają, że ukarany traci prawo do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie i fakt ten jest potwierdzany w e-CRUB.
W przypadkach rażącego działania wbrew ustawie budowlanej lub ryzyka powstania istotnych szkód, zastosowanie mają przepisy karne. Stwierdzenie przez organ administracji budowlanej lub nadzoru budowlanego naruszenia prawa może więc skutkowa zarówno konsekwencjami administracyjnymi (takimi jak decyzja odmowna, czy nakaz rozbiórki) jaki i mieć swój finał w sądzie i skutkować karą grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności.
Rozdział o odpowiedzialności karnej rozpoczyna się jasnym sygnałem, że już samo unikanie przestrzegania ustawy i udaremnianie możliwości interwencji odpowiednich organów, czy też pełnienie samodzielnych funkcji budowlanych bez uprawnień podlega karze grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności.
Ma to o tyle istotne znaczenie, że cały proces budowlany jest tak skonstruowany, by wykluczyć najistotniejsze ryzyka.
