Zgodnie z art. 91 Prawa budowlanego, kto wykonuje samodzielną funkcję techniczną w budownictwie, nie posiadając odpowiednich uprawnień budowlanych lub prawa wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku (posiadanie uprawnień, ich zakres oraz wpis na listę członków izby samorządu zawodowego można zweryfikować w internetowym rejestrze e-CRUB).
Nie oznacza to oczywiście zakazu wykonywania czynności projektowych przez osoby z różnym kwalifikacjami, ale tylko do momentu, w którym prawo jasno mówi o konieczności pojawiania się projektanta uprawnionego. Zazwyczaj na rzecz jednej dokumentacji pracuje kilka osób, ale to projektant odpowiada za poprawność i spójność tej pracy. Jeśli więc np. stwierdza się „podpisywanie” zbyt dużej ilości dokumentacji w jednym czasie przez jednego projektanta, można mówić o zaistnieniu wyżej wymienionej okoliczności z art. 91.
Na gruncie prawa budowlanego katalog obowiązków projektanta obejmuje w pierwszej kolejności opracowanie projektu budowlanego oraz technicznego. Do znudzenia można powtarzać, że zadaniem osoby z uprawnieniami jest wszechstronne zapewnienie zgodności tej dokumentacji ze wszelkimi istniejącymi przepisami, obyczajami i zasadami wiedzy technicznej. To projektant kwalifikuje budowę do odpowiedniej kategorii i zobowiązany jest tak pokierować procesem opracowywania, opiniowania i uzgadniania by była ona wykonalna w rozsądnych kosztach i terminach.
W toku opracowania, projektant zobowiązany jest zapewnić udział innych osób (o ile jest to wymagane prawem) oraz wzajemne skoordynowanie części składowych, tak by odpowiadały one celowi opracowania. W kwestiach bezpieczeństwa ma obowiązek sporządzenia informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Jeśli przepisy tego wymagają, zapewnia również sprawdzenie projektu budowlanego przez innego uprawnionego projektanta.
Na samym opracowaniu zadanie się nie kończy. Jeśli pojawiają się pytanie lub wątpliwości autor ma obowiązek objaśnienia i tłumaczenia przyjętych rozwiązań. Na dalszych etapach projektant zobowiązany jest do pełnienia nadzoru autorskiego, czyli uczestniczenia w życiu projektu poprzez kontrolę trwającej budowy pod katem zgodności z projektem oraz uzgadniania rozwiązań zamiennych (jeśli zajdzie taka uzasadniona konieczność). W tym zakresie odpowiedzialność projektowa w znacznym stopniu przenika się z odpowiedzialnością kierownika budowy lub kierownika robót i tak np. w przypadku stwierdzenia przez projektanta istotnego ryzyka lub zagrożenia zobowiązany jest on do wstrzymania budowy. I w drugą stronę: w przypadku stwierdzenia wadliwości dostarczonej dokumentacji, to kierownik robót może wstrzymać prace do czasu usunięcia wad przez projektanta.
Najczęściej poza zadaniami sprecyzowanymi w prawie budowlanym po stronie projektanta znajduje się też spory wachlarz czynności towarzyszących, takich jak opracowanie koncepcji sieci, podpisywanie umów w imieniu zamawiającego czy zapewnienie projektów organizacji ruchu. Zlecając i przyjmując prace projektowe, warto mieć świadomość, że przy zadaniach „towarzyszących” projektant może nie być ekspertem. Być może konieczne i rozsądne będzie zaproszenie innych specjalistów?
