Jak zmieniały się warunki udostępniania sieci w hurcie dla budowanej infrastruktury w różnych konkursach POPC i czego można się spodziewać w tym względzie w FERC i KPO?
Podstawowym warunkiem otrzymania wsparcia ze środków europejskich jest zapewnienie otwartego dostępu hurtowego. Pomimo tego, że temat ten może wydawać się techniczny, ma duże znaczenie dla każdego z nas – z punktu widzenia obywatela, konsumenta i przedsiębiorcy. Otwarty dostęp hurtowy to wyraz zasady, że wszyscy obywatele, niezależnie od miejsca zamieszkania, powinni mieć zapewniony dostęp do nowoczesnej infrastruktury telekomunikacyjnej, co jest niezbędne w dzisiejszym świecie cyfrowym.
Program Operacyjny Polska Cyfrowa (POPC) postawił wysokie standardy dla operatorów telekomunikacyjnych. Jego celem była szeroko pojęta digitalizacja i „uświatłowodowienie” kraju, a operatorzy, dążąc do finansowania swoich inwestycji ze środków europejskich, musieli obligatoryjnie zgodzić się na zapewnienie dostępu hurtowego do swojej infrastruktury dla każdego zainteresowanego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego. To wszystko w imię konkurencji usługowej i zwalczania ewentualnych przyszłych monopoli powstających na obszarach, gdzie żaden konkurent, bez dotacji, z pewnością się nie pojawi.
W obecnej perspektywie finansowej, w której pojawiają się nowe programy wsparcia: Fundusze Europejskie na Rozwój Cyfrowy (FERC), które są unijnymi środkami przeznaczonymi na rozwój technologii cyfrowych, oraz Krajowy Plan Odbudowy (KPO), który jest krajowym programem wspierającym odbudowę gospodarki po pandemii COVID-19, dostęp hurtowy będzie nadal jednym z fundamentów udzielanego wsparcia.
Ogólna koncepcja pozostanie niezmienna: operatorzy telekomunikacyjni nadal muszą udostępniać swoją infrastrukturę na zasadach hurtowych. Dlaczego? Ponieważ celem finansowania ze środków UE jest zapewnienie wszystkim obywatelom równego dostępu do nowoczesnej infrastruktury telekomunikacyjnej, a nie umożliwienie wybranym firmom osiągnięcie przewagi konkurencyjnej.
Co to oznacza w praktyce? Na przykład, małe i średnie przedsiębiorstwa telekomunikacyjne mogą korzystać z infrastruktury dużych operatorów, co pozwala im na świadczenie usług w miejscach, w których samodzielna budowa infrastruktury byłaby nieopłacalna. Oznacza to, że operatorzy telekomunikacyjni mogą i powinni ustalać stawki hurtowe za dostęp do swojej infrastruktury na poziomie, który pozwala im na osiągnięcie zysku. Jednocześnie jednak te stawki nie mogą być na tyle wysokie, aby zniechęcić innych dostawców do korzystania z infrastruktury. Pojawia się tu subtelny balans między dwoma ważnymi celami: promowaniem konkurencji i zachęcaniem do inwestycji. Ta równowaga, choć trudna do osiągnięcia, jest kluczowa dla długotrwałego sukcesu sektora telekomunikacyjnego. Sektora, który jest niezwykle istotny dla społeczeństwa, gospodarki, a także dla każdego z nas na co dzień.
Za nami 7 lat doświadczeń w zakresie otwartego dostępu i kolejne kilkanaście w nowej perspektywie finansowej UE, stąd można pokusić się o pewne wnioski i podsumowania, tym bardziej że 26 maja 2023 r. regulator opublikował projekt nowych wytycznych.
Historycznie rzecz biorąc, pierwszymi sieciami, które miały zapewnić dostęp hurtowy, były sieci realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego – ramy tego dostępu, określone zostały przez Komisję Europejską w decyzjach notyfikacyjnych. Niemniej dopiero w ramach realizacji Działania 1.1. POPC dostęp hurtowy wypłynął na szersze wody „rynkowe” i stał się powszechny. W międzyczasie dużą popularnością zaczęły cieszyć się modele hurtowej współpracy: powstały nowe podmioty, koncentrujące się na hurtowej działalności, a także operatorzy na szerszą skalę rozpoczęli sprzedaż usług BSA.
