Kwestia jej własności nie jest jednak oczywista, aczkolwiek bazując na brzmieniu art. 49§2 kc podnosi się, że „zdarzeniem prawnym, którego skutkiem jest nabycie własności urządzeń określonych w art. 49 § 1 KC, jest sfinansowanie kosztów ich budowy”[1]. Oznacza to, że właścicielem infrastruktury połączonej trwale z nieruchomością i przyłączonej do sieci telekomunikacyjnej będzie – co do zasady – ten, kto poniósł koszty jej wykonania. W typowych przypadkach może to być:
- przedsiębiorca telekomunikacyjny,
- wspólnota mieszkaniowa – najczęściej w zakresie instalacji wewnątrzbudynkowej, którą deweloper lub wspólnota mieszkaniowa wykonali na swój koszt,
- spółdzielnia mieszkaniowa – w analogicznych przypadkach, jak wspólnota mieszkaniowa.
Warto zauważyć, że w każdym wypadku w jakim do infrastruktury znajduje zastosowanie art. 49 kc, kwestia własności może zostać zmodyfikowana stosowną umową. W zakresie bowiem w jakim infrastruktura przesyłowa stanowi odrębną rzecz ruchomą, jest ona też przedmiotem swobodnego obrotu. Uzgodnienia nie mogą dotyczyć kwestii, czy infrastruktura będzie stanowiła odrębną własność od nieruchomości, czy nie. Tylko – kto jest jej właścicielem na mocy odrębnego porozumienia.
Reasumując, co do zasady własność infrastruktury telekomunikacyjnej trwale przyłączonej do nieruchomości przypada temu, kto jest właścicielem nieruchomości, a jeżeli dana instalacja zostanie przyłączona do sieci przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, temu kto poniósł koszty jej wykonania.
Dokąd sięga odrębna własność infrastruktury?
Odrębna własność infrastruktury ma jednak swoje granice. Nie wynikają one wprost z przepisów, lecz zostały doprecyzowane w orzecznictwie sądów powszechnych.
Podnosi się w szczególności, że taka odrębna własność może dotyczyć wyłącznie urządzeń do „doprowadzania” lub „odprowadzania” mediów. Zasadne byłoby uznać, że media są „doprowadzone” z momentem osiągnięcia granicy danego odbiorcy. W przypadku budownictwa jednorodzinnego będzie nią granica nieruchomości, a w przypadku budownictwa wielorodzinnego – lokal odbiorcy (niezależnie od tego, czy stanowi odrębną nieruchomość, czy też jest użytkowany w ramach spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub na innej podstawie prawnej).
Urządzenia, w tym okablowanie, służące już tylko dystrybucji doprowadzonych mediów w ramach przestrzeni danego odbiorcy nie stanowią elementu sieci przedsiębiorstwa. Wniosek taki można wyciągnąć z uzasadnienia zawartego w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2006 r. (III CZP 105/05). Uchwała ta dotyczyła wprost kwestii własności tzw. „przyłączy”, czyli elementów łączących sieć „wewnętrzną”, służącą rozprowadzeniu mediów po przestrzeni odbiorcy, z zewnętrzną, stanowiącą infrastrukturę danego przedsiębiorcy i służącą doprowadzeniu mediów do tego odbiorcy.
--------
[1] Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 17 stycznia 2013 r. (V ACa 833/12), tak też „Kodeks cywilny. Komentarz”, red. Edward Gniewek, Piotr Machnikowski, artykuł 49, nb 13, Legalis.