Wprowadzenie
Praktyka prawnej obsługi przedsiębiorców telekomunikacyjnych, jak również pobieżna choćby analiza dyskusji prowadzonych za pośrednictwem branżowych forów internetowych pokazują, że dużą trudność sprawia poprawne określenie, czyją własność stanowią poszczególne elementy instalacji telekomunikacyjnej.
Jest to przedmiotem częstych sporów pomiędzy przedsiębiorcami, a czasami także pomiędzy przedsiębiorcami i ich klientami. Zwłaszcza w sytuacji, w której klient „przechodzi” do innego operatora, korzystając w dalszym ciągu z istniejącej już instalacji. Narzucają się wówczas różne pytania: czyją własność stanowi pozostawiona infrastruktura? czy mogą z niej korzystać inni przedsiębiorcy? czy w takim wypadku pierwotny dysponent/instalator, powinien otrzymać wynagrodzenie? a jeżeli tak to jakie?
Odpowiedź nie jest oczywista, a podawane – nieraz z pełnym przekonaniem – obiegowe opinie zwyczajnie nieprawdziwe. Jak więc sytuacja wygląda w świetle obowiązujących norm?
Jaki jest status infrastruktury telekomunikacyjnej?
Ustalenie kwestii własności konkretnej instalacji przesyłowej należy rozpocząć od oceny, czy została ona trwale złączona z nieruchomością, a więc nieco upraszczając – z gruntem lub z budynkiem.
Za „trwałe połączenie” należy uznać taką sytuację, w której odłączenie zamontowanego okablowania lub innych urządzeń nie będzie możliwe bez uszkodzenia rzeczy, do której te elementy zostały przyłączone albo bez uszkodzenia samej infrastruktury telekomunikacyjnej. Partnerem działów "Regulacje" i "Prawo" jest kancelaria:
Z trwałym przyłączeniem będziemy mieli więc do czynienia przykładowo wtedy, gdy okablowanie zostanie umieszczone w ścianie w taki sposób, że jego usunięcie będzie wymagało rozkucia. Podobnie ocenić należy przypadek, w którym instalacja zostaje umieszczona w gruncie w taki sposób, że do jej usunięcia konieczne będzie dokonanie wykopu. Okoliczność trwałego połączenia z nieruchomością ma znaczenie dla określenia, kto i w jakim zakresie pozostaje właścicielem zamontowanej infrastruktury. Dalsze rozważania poświęcone będą wyłącznie sytuacji, w której infrastruktura jest w sposób trwały połączona z nieruchomością.
Kto jest właścicielem infrastruktury telekomunikacyjnej?
Prawo polskie przewiduje jako zasadę, iż rzeczy ruchome po połączeniu z nieruchomością nie stanowią odrębnego przedmiotu własności. Uważane są za części składowe samej nieruchomości, zlewając się z prawem własności tej nieruchomości. Elementy instalacji przypadałyby w takim przypadku właścicielowi nieruchomości.
Prawo przewiduje jednak w tym względzie istotny wyjątek. Zgodnie z art. 49§1 kc „urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz inne urządzenia podobne nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa”. Infrastruktura telekomunikacyjna, którą uznaje się za takie „urządzenia podobne”, nawet po umieszczeniu w gruncie lub w ścianie będzie stanowić rzecz ruchomą, będącą odrębnym przedmiotem własności.
