Ponad połowa polskich firm nie jest przygotowana do wdrożenia rozwiązań wymaganych przez unijny akt w sprawie danych (Data Act), a 60 proc. postrzega go jako szansę, wynika z badania przeprowadzonego wiosną br. na zlecenie Hewlett Packard Enterprise (HPE) przez YouGov w postaci wywiadów online z 402 osobami decyzyjnymi w polskich firmach zatrudniających co najmniej 50 osób.
Przepisy Data Act zaczną obowiązywać w krajach Unii Europejskiej 12 września 2025 r. Tymczasem badanie HPE pokazało, że 30 proc. respondentów w Polsce nie słyszało o tym akcie, a 22 proc. przyznaje, że ich organizacje jeszcze nie zaczęły się do niego przygotowywać. Wstępne rozmowy na temat przygotowań odbyły się w 24 proc. polskich przedsiębiorstw; 17 proc. ankietowanych deklaruje, że rozpoczęło już przygotowania, zaś 7 proc. ma konkretne plany wdrożeń odpowiednich rozwiązań.
Celem Data Act jest wspieranie rozwoju gospodarki opartej na danych. Ma do tego doprowadzić zobowiązanie producentów urządzeń połączonych z siecią i dostawców powiązanych usług do udostępniania użytkownikom danych, jakie generowane są w wyniku korzystania z tych produktów i usług. Użytkownicy - osoby fizyczne i organizacje - mogą następnie przekazywać te dane stronom trzecim, co ma przynosić dodatkowe korzyści. Komisja Europejska szacuje, że nowe przepisy wygenerują do 2028 r. 270 mld euro dodatkowego PKB dla państw członkowskich, rozwiązując prawne, ekonomiczne i techniczne problemy, które obecnie ograniczają możliwości wykorzystania danych.
Mimo niskiego stopnia przygotowania polskich firm do aktu ws. danych, 60 proc. respondentów postrzega tę regulację jako szansę dla swojej organizacji. 55 proc. ankietowanych uważa, że nowa regulacja pomoże w optymalizacji i automatyzacji procesów.
Ponadto polskie przedsiębiorstwa widzą w akcie ws. danych szansę na usprawnienie współpracy z łańcuchem dostaw (32 proc.), uzyskanie oszczędności dzięki możliwości przekazywania danych z urządzeń niezależnym wykonawcom i serwisantom (31 proc.), tworzenie nowych modeli biznesowych opartych na danych (29 proc.) oraz wspieranie trenowania modeli sztucznej inteligencji (28 proc.).
Zdecydowana większość badanych zgodziła się ze stwierdzeniem, że dostępność danych w wystarczającej ilości, jakości i różnorodności jest podstawą skutecznego wykorzystania AI w ich firmie (49 proc.: częściowo się zgadzam; 41 proc.: zgadzam się).
– Otwarcie przed europejskimi firmami nowych źródeł danych może nadać rozpędu ich transformacji. Będą w stanie dowiedzieć się więcej na temat swoich własnych procesów, podejmować decyzje w oparciu o bardziej wiarygodne analizy i wreszcie tworzyć nowe produkty i usługi oparte na danych. Nasze badanie pokazało, że polskie przedsiębiorstwa dostrzegają ten potencjał, ale mają przed sobą jeszcze dużo pracy, by nie tylko spełnić minimalne wymogi stawiane przez nowe regulacje, ale i przekształcić swoje organizacje, umieszczając dane w centrum strategii biznesowych i wydobywając z nich maksimum wartości – komentuje wyniki badania Maciej Kalisiak, członek zarządu Hewlett Packard Enterprise Polska.
W ramach badania przeprowadzonego dla HPE zapytano także o wyzwania i obawy związane z obowiązkiem udostępniania klientom danych, wyrażane przez polski biznes. W tym obszarze wyraźnie przebija się perspektywa producentów urządzeń, którzy zmuszeni będą dostosować swoje produkty i usługi do nowej regulacji i wdrożyć mechanizmy, dzięki którym użytkownicy zyskają dostęp do danych pozostających dotychczas poza ich zasięgiem. 43 proc. respondentów dostrzega, że akt ws. danych tworzy nowe wątpliwości prawne, np. w zakresie ochrony tajemnic handlowych. 38 proc. badanych obawia się naruszenia tajemnic handlowych przez inne firmy w wyniku uwolnienia dostępu do danych. Dla 37 proc. problemem będzie filtrowanie i ochrona danych poufnych i osobowych podczas przekazywania danych zgodnie z nadchodzącymi zmianami w prawie, zaś 31 proc. mówi o obawach przed zastosowaniem inżynierii wstecznej przez konkurentów chcących poznać szczegóły danego urządzenia. Akt ws. danych może ponadto przynieść trudności związane ze spersonalizowanym dostarczaniem danych (wg 28 proc. badanych) oraz z potencjalnym pojawieniem się nowych konkurentów, np. w obszarze usług serwisowych (19 proc. ).
Akt ws. danych ma również napędzać konkurencję na rynku usług chmurowych i zapewnić większą swobodę w wyborze platform. Usługodawcy będą zobowiązani do ułatwienia klientom procesu migracji na inne platformy chmurowe oraz, po okresie przejściowym, do zniesienia opłat za taką zmianę (w szczególności za ruch wychodzący danych). Regulacja uwzględnia ponadto środki mające na celu poprawę interoperacyjności platform chmurowych.
Według badania HPE, zapisy te doprowadzą do zwiększonej gotowości firm do zmiany i dywersyfikacji środowisk chmurowych. Tylko 20 proc. respondentów uważa, że akt ws. danych nie zmotywuje ich do żadnych zmian w obszarze strategii chmurowej. Największa grupa ankietowanych (40 proc.) twierdzi, że ich organizacja przejdzie na strategię chmury hybrydowej, łącząc różne platformy chmurowe z własnym środowiskiem IT. 29 proc. badanych zakłada przeniesienie większej ilości danych i aplikacji do chmury, zaś 24 proc. deklaruje powrót z chmury do własnego środowiska IT.
