Ministerstwo Cyfryzacji oblikowało raport zamknięcia z budowy regionalnych światłowodowych sieci szkieletowo-dystrybucyjnych w latach 2007-2013. Omawia w nim złożoność projektów oraz wyzwania, jakie stoją przed ich właścicielami i operatorami infrastruktury.
Wszystkie projekty regionalnych sieci szerokopasmowych (RSS) zostały – formalnie – zakończone. Najwcześniej zakończyła się budowa projektów konkursowych w woj. lubuskim (sierpień 2014) i pomorskim (listopad 2014). Pozostałe projekty ukończone zostały w II połowie 2015 r., z czego większość w grudniu. Na realizację projektów, do kwietnia 2016 roku, wydatkowano łącznie ponad 3 mld zł.
Od początku realizacji projektów zrealizowano 29 352,61 km sieci, w tym wybudowano 23 490,52 km sieci oraz 5 862,09 km sieci zrealizowano z wykorzystaniem istniejącej infrastruktury. W ramach budowy regionalnych sieci szerokopasmowych powstało 2 927 węzłów (w tym 286 szkieletowych i 2 641 dystrybucyjnych).
W większości sieci zlokalizowane są w pasie dróg samorządowych (25,1 proc. w drogach gminnych, 39,97 proc. w drogach powiatowych, 24,35 proc. w drogach wojewódzkich). W drogach krajowych zlokalizowanych jest 10,58 proc. sieci.
Lokalizacja sieci w drogach samorządowych, jest dla ich właścicieli największym problemem – z powodu kosztów. Jak wynika z przeprowadzonych przez resort cyfryzacji analiz, w skali globalnej łączne roczne koszty wynikające z podatku od nieruchomości i opłat za zajęcie pasa drogowego stanowią połowę (dokładnie 54 proc.) wszystkich opłat płaconych przez wszystkie RSS łącznie. Roczne obciążenia wszystkich sieci związane z tymi opłatami przewyższają wartość 60 mln zł, przy rocznych kosztach wszystkich RSS wynoszących ponad 108 mln zł. Obciążenia te odgrywają więc znaczącą rolę. Po zliczeniu wszystkich kosztów rocznych związanych z utrzymaniem wszystkich RSS opłata za zajęcie pasa drogowego wynosi 36 proc. tej wartości a podatek od nieruchomości 18 proc.
Opłaty za zajęcie pasa drogowego dla modelowego województwa, to średnio rocznie 23 proc. wszystkich kosztów, ale np. w województwie warmińsko-mazurskim jest to 60 proc. W tym zestawieniu w stosunkowo najlepszej sytuacji jest województwo dolnośląskie, gdzie koszty szacowane są na 0,22 mln zł z tego względu, że sieć tam powstawała głównie wzdłuż linii kolejowej. Dla porównania na Warmii i Mazurach jest to 12,2 mln zł.
Problemem operatorów infrastruktury jest też to, że RSS podlegają regulacjom unijnym. Operatorzy nie są więc np. pewni, czy mogą podłączać operatorów dostępowych sieci bezprzewodowych i komórkowych. Problematyczne jest też określenie możliwości i zasad rozbudowy, nadbudowy i modernizacji sieci (np. poprzez dobudowanie nowej infrastruktury tj. studni, kabli, węzłów) w okresie trwałości projektów.
Zdaniem autorów opracowania, sposobem na poprawienie rentowności RSS może być wykorzystanie sieci przez podmioty publiczne. W związku z rodzącymi się wątpliwościami należy wcześniej, w uzgodnieniu z Komisją Europejską, określić możliwości i zasady świadczenia przez RSS usług jednostkom samorządu terytorialnego i kwestie, czy zasady te mogą być inne, niż w przypadku odbiorców komercyjnych. Jest to zadanie, które wymaga wspólnego działania rządu i właścicieli RSS-ów.
