Polska spadła z 23 na 24 miejsce w rankingu zaawansowania cyfrowego w państwach UE – wynika z unijnego Indeksu gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI 2021). W zestawieniu wyprzedzamy tylko: Grecję, Bułgarię i Rumunię. Najwyżej w rankingu są: Dania, Finlandia, Szwecja i Holandia.
Z raportu wynika, że choć wszystkie państwa członkowskie poczyniły postępy jeśli chodzi o rozwój cyfryzacji, to nie wszystkie jednak w takim samym stopniu. Nadal jest duża rozbieżność między liderami UE, a tymi państwami, których wyniki w rankingu DESI 2021 były najniżej, a więc także z Polską.
– W 2020 r. Polska poczyniła postępy w zakresie wielu wskaźników, ale biorąc pod uwagę równie pozytywne zmiany w innych krajach, nie przełożyło się to na zmianę jej ogólnej pozycji. Nadal utrzymują się znaczne różnice, jeśli chodzi o kategorię „Kapitał ludzki”, w przypadku której Polska zajmuje 24. miejsce, uzyskując wynik poniżej średniej dla większości wskaźników. Chociaż Polska osiągnęła poziom średniej dla UE pod względem odsetka absolwentów kierunków w dziedzinie ICT wśród wszystkich absolwentów, niedobór specjalistów znacząco wpływa na absorpcję technologii cyfrowych przez przedsiębiorstwa, przez co przedsiębiorstwa, w szczególności MŚP, nie mogą w pełni wykorzystać potencjału gospodarki cyfrowej – podsumowuje KE.
Autorzy raportu zauważają, że w 2020 r. poczyniono postępy w zakresie wykorzystania stałych łączy szerokopasmowych i nastąpił wzrost odsetka gospodarstw domowych będących w zasięgu stałych sieci o bardzo dużej przepływności – 64,6 proc. w porównaniu z 60,3 proc. w 2019 r. Wartość ta plasuje Polskę powyżej średniej unijnej w przypadku tego wskaźnika (59,3 proc.). Wzrost odnotowano również w odniesieniu do zasięgu w Polsce łączy FTTP (ang. Fiber-to-the-Premises, technologia „światłowód do lokalu”) – 44,6 proc. w 2020 r. w stosunku do 38,3 proc. w 2019 r. Mimo to nadal konieczne są starania w zakresie łączności, zwłaszcza w odniesieniu do przepisów sprzyjających rozwojowi niezawodnej łączności, zapewniających pełną transpozycję ram regulacyjnych UE.
Na minus KE zapisuje, że Polska nie udostępniła żadnego zharmonizowanego widma radiowego na potrzeby wdrożenia sieci 5G.
W sumie Polska znalazła się na 21. miejscu w kategorii „Łączność” w zestawieniu DESI. Problemem jest m.in. stosunkowo niski zasięg łączy FTTP na obszarach wiejskich – w 2020 r. technologią tą objętych było jedynie 24,1 proc. wiejskich gospodarstw domowych (nieznacznie poniżej średniej dla UE wynoszącej 24,9 proc.). W porównaniu z 2019 r., kiedy to dostęp do tej technologii miało 17,9 proc. wiejskich gospodarstw domowych, widać jednak tendencję wzrostową.
Polska osiąga natomiast dobre wyniki w zakresie dostępu do stałych łączy szerokopasmowych o przepływności co najmniej 100 Mb/s – 37 proc. polskich gospodarstw domowych korzystało z takich łączy w 2020 r., co oznacza wynik powyżej średniej dla UE wynoszącej 34 proc. w odniesieniu do tego samego wskaźnika.
Jeśli chodzi o zasięg sieci 5G, w 2020 r. technologią tą objętych było 10,3 proc. gospodarstw domowych, co oznacza wynik nieco poniżej średniej dla UE wynoszącej 13,8 proc. w odniesieniu do tego samego wskaźnika. Chociaż zasięg sieci 4G wynosi 99,9 proc., poziom wykorzystania mobilnych usług szerokopasmowych (58 proc.) jest znacznie niższy od średniej UE (71 proc.).
KE odnotowuje również, że Polska nie dokonała transpozycji Europejskiego kodeksu łączności elektronicznej w terminie do 21 grudnia 2020 r. – jest jednym z 24 państw członkowskich, wobec których toczy się obecnie postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego w związku z niedopełnieniem obowiązku transpozycji dyrektywy. Przewiduje się, że prace legislacyjne nad środkami służącymi transpozycji Europejskiego kodeksu łączności elektronicznej zostaną zakończone około listopada 2021 r.
Raport odnotowuje też, że wobec Polski toczy się obecnie kolejne postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego dotyczące skrócenia w maju 2020 r. kadencji Marcina Cichego, ówczesnego prezesa UKE. Komisja Europejska uważa, że zwolnienie to naruszyło gwarancje prawa Unii chroniące niezależność krajowych organów regulacyjnych
W swoim planie działania dotyczącym wdrożenia wspólnego unijnego zestawu narzędzi na rzecz łączności Polska zadeklarowała w Brukseli jako pożądane przeprowadzenie szeregu reform dotyczących np. cyfryzacji procedur wydawania pozwoleń, wydawania wytycznych w sprawie dostępu do infrastruktury fizycznej oraz dalszego zwiększenia roli pojedynczego punktu informacyjnego.
W ocenie KE, choć Polska dysponuje szeregiem solidnych instrumentów inwestycyjnych (FERC, KPO), które mogą przyczynić się do rozwoju sieci o bardzo dużej przepływności w kraju, ważne jest jednak, podjęcie działań przez rząd, aby przepisy sprzyjały rozwojowi solidnych połączeń oraz aby zapewniały pełną transpozycję obecnych ram regulacyjnych UE. Kluczowe znaczenie ma również zapewnienie szybkiego przydziału widma radiowego na potrzeby zapewnienia łączności 5G na przejrzystych, otwartych i niedyskryminujących warunkach.
Jeśli chodzi o integrację technologii cyfrowej w działalności przedsiębiorstw, Polska zajmuje niskie, bo dopiero 24. miejsce wśród krajów UE. 52 proc. polskich MŚP osiągnęło co najmniej podstawowy poziom wskaźnika wykorzystania technologii cyfrowych, co stanowi wynik poniżej średniej dla UE wynoszącej 60 proc. Jeśli chodzi o wskaźnik dotyczący ICT na rzecz zrównoważenia środowiskowego, w Polsce odsetek przedsiębiorstw prowadzących działania proekologiczne z wykorzystaniem ICT, które osiągnęły średni/wysoki poziom wskaźnika wykorzystania technologii cyfrowych, wynosi 60 proc., co stanowi wynik niższy od średniej dla UE wynoszącej 66 proc.
Polskie przedsiębiorstwa w ub. r. kontynuowały wykorzystywanie możliwości oferowanych przez technologie cyfrowe, angażując się w handel elektroniczny – 13 proc. MŚP prowadziło sprzedaż internetową, a 5 proc. sprzedaż transgraniczną do innych krajów UE. Zaawansowane technologie powoli zyskują na popularności wśród polskich przedsiębiorstw: 15 proc. przedsiębiorstw korzysta z rozwiązań chmurowych, a 18 proc. wykorzystuje w swojej działalności technologię sztucznej inteligencji (AI). Niemniej jednak tylko 14 proc. polskich przedsiębiorstw aktywnie korzysta z mediów społecznościowych, a 29 proc. angażuje się w elektroniczną wymianę informacji. E-faktury i duże zbiory danych nie są jeszcze szeroko rozpowszechnione.
W kategorii cyfrowych usług publicznych, Polska zajmuje 22. miejsce w UE. Z usług administracji elektronicznej korzystało 49 proc. użytkowników internetu, w porównaniu z 64 proc. w UE. Jeżeli chodzi o wstępnie wypełnione formularze, wynik Polski jest nieznacznie lepszy od średniej dla UE (65 w porównaniu z 63). Polska nadal znajduje się poniżej średniej unijnej pod względem dostępności cyfrowych usług online z wynikiem 65, jeżeli chodzi o cyfrowe usługi publiczne dla obywateli (średnia dla UE: 75) i 67, jeżeli chodzi o cyfrowe usługi publiczne dla przedsiębiorstw (średnia dla UE: 84). Polska uzyskała dobry wynik, jeżeli chodzi o otwarte dane (90 proc. w porównaniu z 78 proc. dla UE).
