W styczniu Narodowego Centrum Badań i Rozwoju ogłosiło wyniki konkursu „Innowacje cyfrowe”, realizowanego ze środków Funduszy Europejskich – Programu Inteligentny Rozwój. Jednym z beneficjentów była spółka CHIME Networks, której przyznano 123 mln zł na projekt „Opracowanie rozwiązań w zakresie cyberbezpieczeństwa podmorskiej infrastruktury światłowodowej w oparciu o innowacyjną technologię wielordzeniowych włókien oraz ultraczułych systemów detekcji i identyfikacji zagrożeń”. Wartość całego projektu to 153,7 mln zł.
Posłowie Koalicji Obywatelskiej Michał Szczerba i Dariusz Joński mają wątpliwości, co do zasadności dofinansowania tego projektu, bo ich zdaniem CHIME Networks jest mało wiarygodna. Zauważyli, że trzy lata temu firma miała przychód w wysokości 132 złotych, a kolejne lata zamykała stratą.
Z danych KRS wynika, że 100 proc. udziałów w Chime ma TB Telecom z Gdańska, firma specjalizująca się w dostarczaniu kompleksowych rozwiązań telekomunikacyjnych dla przedsiębiorstw, instytucji, polskich i zagranicznych operatorów telekomunikacyjnych a także klientów indywidualnych. Spółka podaje m.in., że jest operatorem ogólnopolskiej sieci światłowodowej i oferuje usługi transmisji danych pomiędzy głównymi aglomeracjami w Polsce.
Wyniki finansowe TB Telecom wyglądają już trochę lepiej, choć nie imponująco, jak na skalę projektu dofinansowanego z NCBiR. Przychody spółki w ub. r. sięgnęły blisko 1,5 mln zł (wzrost o 1,55 proc. w stosunku do 2020 r.). Spółka osiągnęła przy tym zysk netto w wysokości 36,8 tys. zł.
Posłowie Platformy potencjał TB Telecom pomijają i wskazują, że z Białegostoku (oprócz dotowanej firmy) pochodzi nadzorujący Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jacek Żalek, polityk Partii Republikańskiej.
Podobne zarzuty posłowie PO kierowali wcześniej wobec dotacji NCBiR w związku z dotacją w wysokości 555 mln zł dla spółki Postquant z Gdańska na rozwiązanie IoT do śledzenia towarów w łańcuchu dostaw i monitorowania parametrów ich transportu. Te sprawę relacjonowały szeroko media, wskazując, że spółka została założona na 10 dni przed terminem składania wniosków (w październiku 2022 r., wnioski przyjmowano do 4 listopada) z kapitałem 5 tys. zł i siedzibą w prywatnym mieszkaniu. Jej właścicielem jest zaś 26-latek.
Do sprawy odniosło się samo NCBiR podkreślając, że nie wypłaca środków finansowych podmiotom niedającym gwarancji prawidłowej realizacji projektów. Do tej pory więc umowy o dofinansowanie nie zostały podpisane ani z Chime Networks, ani z Postquant, a tym bardziej nie przekazano im żadnych środków finansowych.
W NCBiR podjęto też „szereg działań prawnych” zmierzających do weryfikacji podmiotów, które złożyły wnioski o dofinansowanie. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej – jako organ nadzorujący NCBR – na podstawie decyzji Ministra Grzegorza Pudy przeprowadza kontrolę prawidłowości przeprowadzenia konkursu Szybka Ścieżka –Innowacje cyfrowe.
Co do wydłużenia naboru ostatniego dnia z godz. 16:00 do 23:59 (wtedy wniosek złożyła jedna z powyższych firm), to wg NCBR było spowodowane spowolnieniem działania generatora wniosków. Według NCBiR, w tym czasie wpłynęło 50 wniosków, z których 10 zostało rekomendowanych do dofinansowania.
NCBiR zaprzecza też, że Paweł Kuch został odwołany z funkcji p.o. dyrektora ośrodka (co wiązano z problematycznymi dotacjami). Odszedł z uwagi na upływ czasu, na jaki został powołany. W związku z powyższym, 9 lutego 2023 r. na stanowisko p.o. dyrektora Centrum został powołany dr Jacek Orzeł.
KOMENTARZ
Posłowie mają Platformy rację argumentując, że przychody wspomnianych wyżej firm nie mogą być przesłanką do tak wysokich dotacji, jakie im przyznano. Z drugiej strony konkurs NCBiR miał wspierać projekty innowacyjne (z natury obarczone ryzykiem) i jeśli np. jakiś wiarygodny inwestor prywatny (grupa inwestorów) gotów jest zaangażować jako wkład własny 30 mln zł do projektu, to dotacja nie musi być wcale nieuzasadniona. Oczywiście spółka powinna mieć potwierdzenie (np. wykazać, że ma na koncie takie środki), że dysponuje takimi funduszami.
Więcej o konkursie NCBiR: Projekty Exatela, inPhotechu i Systemics-PAB poległy w konkursie NCBiR na innowacje cyfrowe
